در كنار روش‌های مختلف نظرسنجی با تمام مزایا و معایبی كه دارند، می‌توان پرسشنامه را از بسته نرم‌افزارهای فعال در شبكه دریافت و تنظیم كرد و از طریق شبكه اینترنت یا شبكه داخلی محل كار یا از طریق نامه الكترونیكی توزیع و جمع‌آوری نمود. این بسته‌های نرم‌افزاری، ابزارهایی انعطاف‌پذیر و سازگار هستند كه می‌توانند متناسب با هر نوع كاربری و تحقیقی از جمله سنجش رضایت شغلی كارمندان، سطح انگیزش، تحقیقات بازاریابی، تعیین سطح رضایت مشتری و ... تنظیم شوند.
روش‌های متداول پیشین انجام نظرسنجی‌ها و پیمایش‌ها و در واقع جمع‌آوری اطلاعات و داده‌ها كه می‌توان آنها را "روش‌های سنتی" انجام پیمایش نامگذاری كرد شامل روش‌های كتبی و شفاهی (حضوری) بودند كه در تمام این روش‌ها، ابزار پرسشنامه است و تنها شیوه توزیع، جمع‌آوری و تحلیل داده‌هاست كه تغییر می‌كند. این روش‌های سنتی را می‌توان در موارد زیر خلاصه كرد:
· فرستادن پرسشگر به محل حضور جمعیت هدف برای انجام مصاحبه یا گفت‌وگوظ
· استفاده از پست برای ارسال و بازگرفتن پرسشنامه
· و استفاده از تلفن.
●مزایای نظرسنجی الكترونیك
در كنار روش‌های مختلف نظرسنجی با تمام مزایا و معایبی كه دارند، می‌توان پرسشنامه را از بسته نرم‌افزارهای فعال در شبكه دریافت و تنظیم كرد و از طریق شبكه اینترنت یا شبكه داخلی محل كار یا از طریق نامه الكترونیكی توزیع و جمع‌آوری نمود. این بسته‌های نرم‌افزاری، ابزارهایی انعطاف‌پذیر و سازگار هستند كه می‌توانند متناسب با هر نوع كاربری و تحقیقی از جمله سنجش رضایت شغلی كارمندان، سطح انگیزش، تحقیقات بازاریابی، تعیین سطح رضایت مشتری و ... تنظیم شوند. به علاوه این بسته‌های نرم‌افزاری برای كاربران مختلف و در سطوح مختلف از دانشگاهی تا شركت‌های بزرگ بین‌المللی و حتی دولت‌ها طراحی شده‌اند و لذا نیاز به آموزش تخصصی چندانی ندارند. از دیگر مزایای این بسته‌‌ها توانایی و قابلیت ارتقاء یافتن و به روز شدن(Upgrade) از سوی شركت خدمات‌دهنده است. در واقع با استفاده از این نرم‌افزارها می‌توان با هزینه‌ای اندك، پرسشنامه‌ای را با ظاهر حرفه‌ای و با سرعتی بالا در سطحی وسیع توزیع كرد.
توانایی‌های موجود در بسته‌های نرم‌افزاری فعال در شبكه به ما این امكان را می‌دهد كه:
- هزینه‌های استخدام پرسشگر، جابجایی‌ها، ارسال و جمع‌آوری پرسشنامه را كاهش دهیم.
- خطرات تهدیدكننده پرسشگران وجود نداشته باشد.
- مطالعات مقدماتی را می‌توان برای انجام پرسشنامه نهایی با هزینه‌ای اندك انجام داد.
- می‌توان به جمعیتی بیش از جمعیت هدف به آسانی دسترسی داشت.
- امكان ارسال پرسشنامه به نقاط مختلف جهان و با سرعت بالا.
به علاوه، استفاده از این بسته‌های نرم‌افزاری احتیاج به فراگیری نحوه استفاده از برنامه‌های مختلف را منتفی می‌كند و در ضمن از محیط گرافیكی زیبایی برخوردار است. این بسته‌های نرم‌افزاری محتوی نرم‌افزار تولید خودكار پرسشنامه متناسب با هدف، كنترل‌كننده خودكار اعتبار داده‌ها، صفحه‌آرای حرفه‌ای، گزینه‌های چندگانه توزیع پرسشنامه، توانایی ارائه گزارش نهایی در ۲۰ قالب و ابزارهای پیشرفته تحلیل داده‌هاست.
●معایب نظرسنجی الكترونیك
با تمام این اوصاف و مزایای موجود در استفاده از شبكه‌ها و بسته‌های نرم‌افزاری، معایبی را هم می‌توان برای آن برشمرد. یكی از معایب آن، از دست دادن امكان گفت‌وگوی رو در رو با پاسخگویان بویژه در مرحله مطالعات مقدماتی است. ایراد دیگر، وجود نداشتن تضمین امنیتی، هنگام استفاده از شبكه اینترنت است.در ضمن پاسخگویان این روش تنها به كاربران شبكه‌ها محدود می‌شوند. ضعف دیگر این روش فراوان شدن این نوع نظرسنجی و احتمال وجود ویروس‌های اینترنتی است و لذا این امكان وجود دارد كه كاربر پیش از باز كردن نامه الكترونیكی حاوی پرسشنامه و توضیحات، آن را از صندوق پستی خود حذف كند. از دیگر معایبی كه برای این روش جمع‌آوری داده‌ها می‌توان برشمرد، میزان اعتبار پاسخ‌هاست كه در این روش به علت حضور كاربر در فضای مجازی و ناشناخته ماندن از سطح پایین‌تری از اعتبار برخوردار است. به هر حال این روش، روش نوینی است و برای مشخص‌تر شدن قابلیت‌ها و ضعف‌های آن باید زمان بیشتری انتظار كشید چرا كه برخی امكانات كه در زمره معایب این روش محسوب می شود در حال مرتفع شدن است، از جمله افزایش روز افزون فراگیری شبكه‌ها كه دسترسی به جمعیت بیشتری را مقدور می‌كند.
منبع مورد استفاده: مقاله "نظرسنجی الكترونیك" نوشته: هادی خوشنویس در ماهنامه فرهنگ و پژوهش شماره ۱۵۹
نویسنده : حسین امامی
نظر شما